مقاله‌ای درباره‌ی سنگ توپاز

سلام به شما همراهان در خدمت شما هستیم با مقاله‌ای درباره‌ی سنگ توپاز ؛ نوعی از کانی‌های سیلیکاته با سختی ۸ است. بیشترین رنگ توپاز قهوه‌ای طلایی تا زرد می‌باشد. در ایران این گوهر در سنگ‌های پگماتیکی جزیره هرمز و الوند نیز یافت می‌شود. از خواص سنگ توپاز در رنگ‌های مختلف جهت باز شدن کانال‌های انرژی چاکرای بدن استفاده می‌شود. رومیان این سنگ را خدای خورشید می‌نامیدند.

در ادامه این مقاله خواهیم آموخت :
تاریخچه سنگ توپاز Topaz و مشخصات آن از نظر شیمیایی چیست؟ رنگ های مختلف سنگ توپاز و چگونگی حرارت دهی سنگ و افزایش کیفیت؟ بزرگترین و معروف‌ترین توپاز‌های جهان کدامند؟ خواص توپاز زرد ، آبی و سفید ار نظر درمانی چیست؟ پس با رامیان همراه باشید.

تاریخچه‌ی سنگ توپاز topaz

در گذشته به همه سنگ‌های زرد، قهوه‌ای و یا سبز رنگ با ارزش توپاز Topaz می‌گفتند. نام این سنگ در واقع برگرفته از جزیره توپازوس Topazios که اولین بار در آن یافت شده است. این جزیره مه آلود که در دریای سرخ واقع است امروزه به جزیره سنت جان مشهور است. برخی منابع نیز گفته‌اند که ممکن است نام توپاز از واژه سانسکریت Tapas گرفته شده باشد.

گفته می‌شود بیش از ۲۰۰۰ سال است که از این کانی به عنوان گوهری نفیس استفاده می‌شود و همواره در فرهنگ های روم، یونان و مصر باستان از خواص توپاز به عنوان سنگی جادویی استفاده می شده است.

مشخصات سنگ توپاز از نظر شیمیایی

توپاز سنگی محکم اما شکننده (به دلیل تورق صفحه ای کامل) با سختی ۸ در مقیاس موس و دارای رنگ خاکه سفید می‌باشد. ترکیب شیمیایی این سنگ آلومینیوم فلور و سیلیکات بوده و امکان سنتز مصنوعی آن نیز وجود دارد. سنگ توپاز گوهری شفاف تا نیمه شفاف با جلای شیشه‌ای می‌باشد. این گوهر دارای ناخالصی‌های کریستالی و گاه به شکل ستاره دنباله دار است.

نحوی تشکیل توپاز

نحوه تشکیل توپاز بیشتر بدین صورت است که در مراحل آخر سرد شدن ماگما تشکیل می‌شود و تبلور می‌یابد و اکثرا با کانی‌های تورمالین، کاسیتریت، آپاتیت، فلئورین و بریل همراه است. بستر رودخانه‌ها، ریولیت ها و سنگ‌های پگماتیت دانه درشت می توانند حاوی بلور های این گوهر باشند.

این کانی را که جواهر شناسان مردم عادی با اسم آن بخوبی آشنایی دارند اغلب با سیترین (نوعی کوارتز) و یا محصولات سنتز شده و شیشه اشتباه می‌گیرند. در واقع سیترین نوعی کوارتز و از خانواده آمیتیست است که با حرارت زیاد تبدیل به رنگ زرد در می‌آید و به غلط توپاز طلایی نامیده می‌شود. به همین دلیل برای تمایز آن گاهی آنرا توپاز گرانبها می‌خوانند.

رنگ های مختلف توپاز

تفاوت رنگ‌ها در این گوهر به علت تفاوت فلزات رنگ‌زا در مکان‌های مختلف جهان می‌باشد. از انواع سنگ توپاز می‌توان به بی‌رنگ، قرمز(کمیاب)، صورتی ته رنگی از زرد تا نارنجی و قهوه‌ای شامل قهوه‌ای گیلاسی، آبی و آبی سبز مشابه آکومارین نام برد. مرغوب ترین رنگ آن صورتی است.

این گوهر معمولا بهتر از سنگ‌های روشن دیگر پدیده چند رنگی را نمایان می‌کند. این گوهر دارای سه پدیده رنگی زرد مایل به قهوهپ‌ای، زرد و زرد مایل به نارنجی در سه جهت کریستالوگرافی است. بطور کلی این سنگ دارای رنگ‌های روشن نبوده و اغلب به رنگ زرد مایل به قرمز دیده می‌شود.

تعیین ارزش توپاز با استفاده از رنگ

انواع توپاز قرمز و صورتی بیشتر در نتیجه بهبود رنگ با حرارت بدست می‌آیند. نوع آبی نیز درواقع بی‌رنگ است و با فرآیند حرارتی آبی رنگ می‌شود. نوع بی‌رنگ آن فقط چند سنت در قیراط ارزش دارد در صورتی که با حرارت و رنگ آبی چند دلار در قیراط ارزش افزوده می‌گیرد.

توپاز‌های با کیفیت با رنگ صورتی و قرمز در سایز بالای ۱۰ قیراط کمیاب هستند. توپاز امرپریال به رنگ گیلاسی (صورتی نارنجی) در قیراط بالای ۲۰ نایاب است. این درحالی است که نوع بی‌رنگ و آبی در اندازه های بالای ۱۰۰۰ قیراط نیز یافت می شود. نوع طلایی رنگ آن قیمتی در حدود صد دلار در قیراط ارزش دارد و به رنگ گیلاسی بدون ته رنگ قرمز است.

تراش های مناسب برای سنگ توپاز

بدلیل کلیواژ بسیار خوب، بلور توپاز را به سختی می‌توان تراش داد و جلا داد نگین های آن و سوار کردن آنها به روی پایه های فلزی باید بسیار دقت نمود. سیستم کریستالی این سنگ ارتورومبیک بوده و معمولا به صورت منشورهای کشیده با مقطع مورب شکل ( الماس گونه ) یافت می‌شود.

منشورها خطوط عمودی را نشان می‌دهند. ممکن است دارای صفحات متنوع از هرمی، گنبد و پیناکوئید صفحه‌ای نیز باشند. اکثر کریستال ها نشان دهنده این تورق صفحه‌ای کامل هستند. همچنین به صورت قلوه سنگ‌های مدور یافت می‌شود.

در هنگام تراش های پله دار و مختلط فراوان، در هنگام تراش دادن باید دقت نمود که صفحه‌ای که تراش داده می‌شود دارای قدری زاویه نسبت به سطح تورق باشد (که پولیش خوب نمی گیرد و ممکن است جدا شود). نگین های توپاز معمولا بصورت تراش زمردی یا تراش قیچی وار درست می‌کنند و نگین‌های بی رنگ با تراش برلیانی و کابوشن را در مورد سنگ‌های قدری ناخالصی دار آن به کار می‌گیرند.

بهترین معادن سنگ توپاز در جهان

مهم‌ترین محل‌های مشهور درشنکن اشتاین (Schenechken Stein)، معادن کوه های سریلانکا، برمه، برزیل، سلسله جبال اورال در روسیه و قاره استرالیا، کوه های ژاپن، جمهوری مالاگاسی، مکزیک، نیجریه، زیمباوه، نامبیا، آمریکا، ایرلند شمالی، اسکاتلند و انگلستان می‌باشد. رنگ بلورهای این کانی در ایرلند آبی روشن می‌باشد.

ویدیویی از استخراج توپاز

معروف ترین سنگ های توپاز جهان

بزرگترین توپاز طلایی در موزه آمریکا دو قطعه از بزرگترین انواع این کانی طلایی جهان در موزه اسمیت سونین در واشنگتون قرار دارند عبارت‌انداز: توپاز لیندسی Lindsay با وزن ۷۰ پوند و توپاز فری من Free Man به وزن ۱۱ پوند که جزو بزگترین و معروفت ترین توپازهای جهان می‌باشند.

سنگ توپاز ماربلا The Marbella topaz بزرگترین توپاز آبی تراشیده شده بصورت اُوال جهان با وزنی معادل ۸۲۲۵ قیراط می‌باشد. این سنگ توسط دولت اسپانیا خریداری شده و به Topaz Azul به معنی توپاز آبی در زبان اسپانیایی معروف است.

بزرگترین توپاز تراشیده شده با رنگ زرد قهوه‌ای در جهان El-Dorado Topaz نام دارد. این سنگ ۳۱ کیلوگرم در ابتدا وزن داشت که بعد از تراش به ۳۱ هزار قیراط! معادل ۶ kg کاهش یافت! این سنگ نیز همانند توپاز ماربلا در موزه کلکسیونی سلطنتی Programa در اسپانیا نگهداری می‌شود.

روش های بهسازی سنگ توپاز

1. حرارت دادن Heat : هدف از این کار، به وجود آوردن رنگ صورتی ( در طبیعت کمیاب ) از سنگ‌هایی که به رنگ زرد، نارنجی یا قهوهای هستند. این تغییر رنگ دارای دوام بوده و رنگ آن تغییر نمی‌کند. تشخیص آن ناممکن است.
2. پرتو افکنی irradiation : هدف از این روش، تولید سنگ‌های آبی تیره توپاز است، چون در طبیعت این کانی به رنگ آبی کم رنگ یافت می‌شود این تغییر رنگ همانند روش بالا دارای دوام بوده و رنگ آن تغییر نمی‌کند، معمولا غیر قابل تشخیص است.
3. انتشار رنگ در سطح سنگ Diffusion : هدف از این روش، تولید رنگ‌های متفاوتی مانند قرمز، سبز و آبی است. دوام ندارد به دلیل این که رنگ در سطح سنگ انتشار یافته قابل تشخیص است
4. پوشش سطحی Surface Coating : هدف از این روش، تولید رنگ های رنگین کمانی برای سنگ توپاز آتشین fire topaz است . این روش دوام نداشته و با خراش دادن روی سطح سنگ قابل تشخیص است.

فرآوری حرارتی توپاز

سنگ‌های بی‌رنگ توپاز که برای فرآوری آنها جهت تبدیل به رنگ آبی استخراج می‌شوند عمدتا از نیجریه و سریلانکا می‌آیند. در واقع بیش از ۹۹% توپاز های آبی امروزی حاصل حرارت دهی گونه بی‌رنگ می‌باشند در طبیعت نوع آبی سیر سوپر یا سوئیس وجود ندارد. این سنگ‌ها ابتدا با تشعشع به توپاز بی رنگ تبدیل به قهوه‌ای و سپس با حرارت تبدیل به رنگ با ثبات آبی می‌شوند.

جالب است بدانید توپاز قهوه‌ای مقدار قابل توجهی از رنگ خود را زیر نور آفتاب از دست می دهد. رنگ اغلب گونه‌های صورتی توسط فرآوری حرارتی از سنگ‌های قهو‌ای گیلاسی رنگ به وجود آمده چنین سنگ‌هایی را Pinked یا Fired می‌نامند. نوع بی‌رنگ را می‌توان با روش Aaua Aura ( رسوب گذاری بخار طلا ) تا رنگ سبز – آبی روکش گذاری کرد.

چگونگی تشخیص توپاز اصل از بدل

سنگ‌هایی که به طور ظاهری شبیه به توپاز هستند، عبارتند از: سافیر مصنوعی، شیشه آبی، اسپینل مصنوعی گاهی اوقات هم با سنگ‌هایی چون سیترین، آکوامارین، تورمالین، کوارتز قهوه‌ای smoky quartz اشتباه گرفته می‌شود. گاهی مشاهده شده که سیترین را به عنوان توپاز برزیلی می‌فروشند.

توجه داشته باشید که وقتی سنگ کوارتز حرارت ببیند می‌تواند تغییر رنگ بدهد و انواع بدلی سبز ، زرد و رنگ‌های دیگر تولید و در بازار به عنوان توپاز اصل و طبیعی فروخته می‌شود. توپاز‌های طلایی معمولا گرانتر بوده و بهتر است برای خرید طبیعی از فروشنده شناسنامه این سنگ را درخواست نمایید. یک جواهر مشهور به نام براگانزا Braganza با وزنی معادل ۱۶۴۰ قیراط تصور می‌شد که یک برلیان الماس درشت و بی نظیر است. ولی بعدها مشخص شد که یک توپاز بی‌رنگ بوده است.

روش مراقبت و نگهداری از سنگ توپاز

توپاز را می‌توانید با آب گرم و صابون تمیز کنید. توجه داشته باشید که به هیچ وجه از دستگاه ماوراء صوت Ultrasonic و تمیز کننده به وسیله بخار استفاده نکنید و از نگه داشتن آنها کنار مواد شیمیایی به خصوص اسیدها پرهیز شود. مراقب باشید سنگ‌هایی که به روش روکش coated بهسازی رنگ شده‌اند، خراش و آسیب سطحی نبینند.

خواص سنگ توپاز در چاکرا درمانی

عنصر کلی سنگ توپاز آتش است ولی هر رنگ این کانی برای یک نوع چاکرا استفاده می‌شود. از خواص توپاز سفید در جهت دریافت انرژی از کانال‌های چاکرای هفتم (تاج)، از خواص سنگ توپاز زرد جهت چاکرای سوم (ناف) و چهارم (قلب)، از خواص توپاز آبی رنگ نیز برای چاکرای پنجم (گلو) و ششم (چشم سوم) استفاده می‌شود.

بنابراین اگر فردی می‌خواهد از بیماری و رنج خود اطلاع یابد باید از خواص سنگ توپاز سفید که بیشتر انرژی سطح بالا را در اختیار دارد استفاده کند رنگ سفید این سنگ تمام سنگ‌های دیگر را تقویت می‌کند. اگر از روده کوچک، کلیه ها، مثانه و روده بزرگ رنج می‌برید باید از خواص سنگ توپاز زرد رنگ استفاده کنید. چنانچه شخصی دچار لکنت زبان، گلودرد و پرکاری تیروئید است باید از خواص سنگ توپاز آبی در چاکرا درمانی استفاده کند زیرا تشعشعات انرژی سرد آبی سطوح قوه تمرکز و گلو را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

خواص سنگ توپاز سفید

سنگ توپاز سفید به فرد کمک می‌کند تا عقیده و ایمان خود را به آسانی فرا گیرد. در جهان ما ارتعاشات نسبت به سیارات دیگر بسیار آرامتر حرکت می‌کند، به همین دلیل اغلب یک بازه زمانی مابین بصیرت و رویای فرد و به ثمر رسیدن آن وجود دارد. این گوهر به شخص هنر قدردانی را یاد می‌دهد. این کار را به وسیله تصفیه و روشن ساختن نیت فرد و هم تراز کردن آن با مسیر حقیقی فرد و اظهار آن در جهان مادی عمل می‌کند.

از خواص توپاز سفید از نظر روحانی می‌توان به یاری دهنده فرد در رویا بافی و تحقق والاترین مسیر زندگی فرد اشاره نمود. هم چنین از خواص سنگ توپاز سفید می‌تواند برای بالا بردن سرعت انرژی ارتعاشی نیت فرد و کوتاه نمودن بازه زمانی بین تمرکز ابتدایی و تکمیل وقوع الهامات فرد به کار رود.

خواص سنگ توپاز زرد یا طلایی

از خواص توپاز طلایی می‌توان به ارتقای خلاقیت، اراده و توانایی اظهار تمایلات فردی نام برد. اگر می‌خواهید به آرزوی خود برسید باید ابتدا هدف خود را با آن تراز و هماهنگ کنید سنگ توپاز طلایی رنگ دقیقا همین کار را برای شما کرده و به ما می‌آموزد که بر روی آرزوهایمان بر اساس شهود درونی خود تمرکز کنیم. مصریان قدیم آن را خدای خورشید می‌نامیدند و اعتقاد داشتند که سنگی محافظ می‌باشد و سحر و جادوی بد را دفع می‌کند.

این یک گوهر قدرتمند برای اظهار وجود است و فرد را تا بالاترین بصیرت های خود، شهود فردی، توانایی ذهنی و احساسی رسانده و از آنها برای اظهار خلاقیت استفاده می‌کند. از نظر انرژی درمانی توپاز زرد با سیترین و لابرادوریت طلایی هماهنگی بسیار زیادی دارد. از نظر انرژی درمانی توپاز زرد با سیترین و لابرادوریت طلایی هماهنگی بسیار زیادی دارد.

خواص سنگ توپاز آبی

از خواص توپاز آبی می‌توان برای یاری دادن ارتباط شفاف با عمیق‌ترین احساسات فرد استفاده کرد. توپاز آبی سنگ ارتباط است و جهت تقویت مهارت‌های کلامی و تمرکز بر روی تکالیف ذهنی فرد کاربرد دارد. توپاز آبی دارای خواص تقویت کننده طبیعی توانایی های روانی است توپاز آبی یک تقویت کننده طبیعی توانایی های روانی است و فرد را در جهت تشخیص تصمیمات زندگی‌اش و شفاف نمودن آنها کمک می‌کند.